Fairtrade kondigt een nieuw basisloon aan voor alle werknemers op Fairtrade gecertificeerde bananenplantages.
De herziene norm is een unieke stap op weg naar een leefbaar loon, waar duizenden werknemers baat bij zullen hebben.
Het nieuwe Fairtrade basisloon is vastgesteld op 70 procent van het loon dat nodig is voor een leefbaar loon.
Het wordt vanaf 1 juli 2021 uitbetaald. Het is van toepassing op alle landen.
Wat is een leefbaar loon?
Een leefbaar loon is een loon dat werknemers voldoende voorziet van voedsel, gezondheidszorg, scholing en andere essentiële zaken voor henzelf en hun gezin, plus een beetje extra om op zij te leggen voor onvoorziene uitgaven of om te sparen.
Elke bananenplantagearbeider krijgt hierdoor tenminste een basisloon, zelfs als het wettelijk minimumloon lager is. Als werknemers al een hoger loon ontvangen, kan hun loon niet worden verlaagd. De werknemers in Ecuador en Colombia hebben bijvoorbeeld al wel (bijna) een leefbaar loon op Fairtrade gecertificeerde plantages. Er zal voor hen niets veranderen met deze herziene norm.
Het garanderen van een leefbaar loon voor bananenarbeiders blijft een van de grootste uitdagingen voor veel andere bananen producerende landen. Zo krijgen werknemers in veel landen wel het nationale wettelijke minimumloon betaald, maar ligt dat in de meeste gevallen (ver) onder een leefbaar loon. Ook worden werknemers in een aantal bananenregio’s niet vertegenwoordigd door vakbonden, die namens hen kunnen onderhandelen over betere lonen. Bovendien heeft de COVID-19- pandemie de onzekerheid en kwetsbaarheid vergroot van miljoenen werknemers op plantages over de hele wereld, inclusief diegenen die werken op Fairtrade gecertificeerde bananenplantages.
Het loongat verder dichten door Fairtrade premie en sociale dialoog
Om het loongat verder te dichten stelt Fairtrade, naast de herziene norm, dat er tot 30 procent van de Fairtrade premie moet worden uitbetaald in cash. Dit als tijdelijke maatregel om het inkomen van de werknemers aan te vullen. Dit komt bovenop de bestaande 20 procent die werknemers al in cash kunnen ontvangen vanuit de premiegelden. Afhankelijk van de lokale belastingregels kunnen werknemers er ook voor kiezen om dit deel in vouchers te ontvangen in plaats van in cash.
Fairtrade is er van overtuigd dat collectieve onderhandelingen de meest duurzame manier is om een leefbaar loon te bereiken, zowel voor werknemers als voor hun werkgevers op de lange termijn. Daarom zullen we met onze partners blijven samenwerken om de lokale sociale dialoog te versterken en werknemers in de bananensector actief helpen hun rechten te leren kennen en uit te dragen. Naast het toepassen van het Fairtrade basisloon spreken de werkgevers samen stappen af, met lokale vakbonden of andere gekozen werknemersvertegenwoordigers, hoe in de tijd het resterende loongat te overbruggen. Fairtrade zal de impact van jaar tot jaar volgen.
Leefbaar loon maken we alleen samen mogelijk
Om een leefbaar loon te betalen zijn alle partijen in de keten nodig, die bal ligt niet alleen bij de lokale werkgever. Daarom roept Fairtrade alle actoren op zich actief in te zetten voor een leefbaar loon.
Het volledig dichten van de loonkloof tussen huidige lonen en het leefbare loon zal afhangen van toewijding en de samenwerking tussen verschillende actoren in de toeleveringsketen – van plantage-eigenaren tot handelaren, retailers en consumenten.
Om een leefbaar loon te kunnen betalen, moeten producenten allereerst een eerlijke prijs krijgen voor hun bananen op basis van hun kosten voor duurzame productie. Helaas staan bananenproducenten meer dan ooit onder druk om lagere prijzen te accepteren.
Daarom pleit Fairtrade voor consistentie in enerzijds duurzaamheidsbeloften en anderzijds inkooppraktijken. Het is belangrijk de ‘race to the bottom’ in de bananenindustrie te stoppen. Tegelijkertijd juichen we die bedrijven toe, die dit al in de praktijk brengen! (bron Stichting Max Havelaar, Fairtrade Nederland)